Szczur Wędrowny

SZCZUR WĘDROWNY Rattus norvegicus B.
Stanowi 95% wszystkich szczurów, najliczniejszy gatunek na świecie.
Szczur wędrowny jest bardzo pospolity w całej Polsce. Zasiedla doliny
rzek, wilgotne starorzecza i zlewiska. Mogą przechodzid też z domostw
na pola uprawne i brzegi rzek. W budynkach mieszkalnych i
gospodarskich najchętniej zajmuje zaciszne miejsca w piwnicach, pod
podłogami oraz w kanałach i urządzeniach kanalizacyjnych.
Jest stosunkowo dużym zwierzęciem. Ciało ma krępe, głowę szeroką,
pysk tępo zakooczony. Jeśli jego uszy zostaną przygięte do przodu,
wówczas nie sięgają oka. Ogon pokryty jest drobnymi łuskami oraz
rzadkimi, krótkimi włosami. Ubarwienie grzbietu jest najczęściej
brunatnoszare, brzucha białawe z odcieniem szarawym lub żółtawym.
Długośd głowy i tułowia wynosi 19-30 cm, a ogona od 15 do 23 cm.
Szczury zakładają gniazda w zacisznych kryjówkach zabudowao (piwnice,
rury kanalizacyjne) lub w glebie na głębokości do 40-50 cm. Nory
sąsiadów są połączone korytarzami. Na powierzchni wydeptane ścieżki
łączą otwory wylotowe nor. Przed otworami nor nie spotyka się
kopczyków ziemi. Na terenach nisko położonych szczur wędrowny
umieszcza gniazdo na kępach lub nawet zawiesza na trzcinach, na
wysokości 10-20 cm nad lustrem wody. Na brzegu zbiornika wodnego
buduje kilkupiętrowe nory, których otwory znajdują się na różnych
wysokościach nad lustrem wody. Gdy poziom wody podnosi się i zalewa
dolne piętra, szczur korzysta z wyżej położonych części nor, do których
się przemieszcza. Pod śniegiem szczury nie budują tuneli, a warstwa
sypkiego śniegu grubości 15 cm jest dla szczura przeszkodą nie do
pokonania. Szczur może poruszad się jedynie po twardej powierzchni
śniegu, wydeptując na niej ścieżki.
Ciąża u szczura wędrownego trwa 21-23 dni. Samica rodzi najczęściej 3-6
razy w roku po 7-8 (nawet do 12) młodych. Dojrzałośd płciową osiągają
one w wieku 3-4 miesięcy. Żyją 3-4 lata, ale najczęściej 12-18 miesięcy.
Szczury są bardzo ruchliwe, aktywne w ciągu całej doby, głównie jednak
nocą. Wiosną wędrują zwierzęta w różnym wieku, ale jesienią
przeważnie osobniki młode. W ciągu doby mogą pokonad odległośd 600
m, a w ciągu roku – 20 km. Są bardzo ostrożne. Wędrują, zachowując się
cicho, tylko w nocy w grupach po kilkanaście lub kilkadziesiąt
osobników, rzadko pojedynczo. Szczur wędrowny dobrze pływa i
nurkuje, natomiast gorzej się wspina.

Przystosowuje się do każdego pożywienia. W polu żywi się przede
wszystkim soczystymi roślinami, zjadając podziemne i nadziemne ich
części. Powoduje znaczne szkody w uprawach, szczególnie w inspektach,
szklarniach, sadach i szkółkach. Nie gardzi też mięczakami, rakami,
rybami, żabami, pisklętami, jajami, drobnymi ssakami oraz padliną.
Znane są przypadki atakowania przez nie żywych zwierząt. Stwierdzono,
że świniom wygryzały dziury w ciele, a gęsiom stłoczonym w stada
wyżerały błony pławne.

Szczur wędrowny nie gromadzi zapasów na zimę. Pożywienie wyszukuje w pobliżu nory. Na miejscu żeru
pozostawia nie dojedzone resztki, mocz, liczne odchody i odciśnięte ślady stóp.