PLUSKWA DOMOWA
Cimex lectularis – Owad z rzędu pluskwiaków różnoskrzydłych
Długośd: 4 – 5 mm
Szerokośc: 3 – 4 mm
Kolor czerwonobrązowy.
Ciało silnie spłaszczone, zwężającym się ku
przodowi.
Narządy gębowe typu kłująco – ssącego.
Zyje kilka miesięcy.
Gatunek kosmopolityczny
Pluskwa domowa zwana też pluskwą łóżkową zasłużyła
sobie na bardzo złą sławę. Od dawien dawna jest plagą
naszych mieszkao i jest najbardziej dokuczliwym
pasożytem człowieka. Pluskwa domowa atakuje nie
tylko ludzi, lecz także rożne ssaki, ptaki i nawet gady.
Pluskwa nie jest pasożytem wyspecjalizowanym, ale
związała się z człowiekiem, gdyż on zapewnia jej
dogodne warunki egzystencji.
Ciało pluskwy domowej jest silnie spłaszczone, jajowato-owalne, nieco zwężające się ku przodowi.
Zabarwione jest na kolor czerwonobrązowy. Osobniki dorosłe osiągają długośd do 4-5 mm, a szerokośd
około 3-4 mm. Na głowie znajdują się duże czarne oczy i cienkie czułki składające się z 4 członów, z których
ostatni jest wydłużony nitkowato. Aparat gębowy jest typu kłująco-ssącego, dobrze przystosowany do
przebijania skóry i pobierania płynnego pokarmu. W czasie spoczynku ułożony jest wzdłuż ciała w
zagłębieniu po stronie brzusznej.
Biologia pluskwy domowej (Cimex lectularis) .
Pluskwa nie fruwa, bo nie ma skrzydeł. Utraciła je w związku z przystosowaniem się do pasożytniczego
trybu życia. Za to biega doskonale. W ciągu jednej minuty może pokonad odległośd 1 m. Na odnóżach
przemieszcza się z jednego mieszkania do drugiego, a podczas dni upalnych może dostawad się do
pomieszczeo z zewnątrz. Biegająca pluskwa słabo trzyma się podłoża i gdy biegnie po suficie, wówczas
często z niego spada na podłogę.
Samice różnią się wyglądem od samców. Są większe i bardziej okrągłe. Po zapłodnieniu samica składa
wiosną białoperłowe jaja w bezpieczne miejsca, a więc za ramami obrazów i luster, w spojeniach mebli, pod
tapetami i boazeriami, w fałdy luster. Jaja przykleja do podłoża lepką wydzieliną. Jaja mają kształt
cylindryczny i opatrzone są wieczkiem. Osiągają długośd 0,8-1,3 mm, a szerokośd 0,4-0,6 mm. W ciągu życia
samica składa od 250 do 500 jaj (dziennie od 2 do 12 jaj).
Czas rozwoju jaja wyraźnie zależy od temperatury. Gdy temperatura otoczenia wynosi 35-37oC, larwy
wylęgają się już po 4-6 dniach, a w temperaturze 14-16oC dopiero po 15-29 dniach. Temperatura niższa niż
10oC hamuje wylęgi larw, ale jaja nie giną, a z nich wychodzą larwy, gdy otoczenie ociepli się. Jaja są
odporne na niskie temperatury i potrafią przeżyd okres 45 dni w temperaturze -6oC. Bardziej wrażliwe są na
wysokie temperatury. Jaja i larwy giną po kilku minutach po podgrzaniu do temperatury +45oC.
Jaja opuszczają larwy, które są podobne do osobników dorosłych, lecz są znacznie mniejsze, przeźroczyste, z
widocznym przewodem pokarmowym, który prześwituje przez pokrycie ciała. W ciągu życia larwy linieją 6-
krotnie i powiększają swoje rozmiary od 1,3 mm do 5 mm w stadium L5, które linieje w osobnika dorosłego.
W każdym stadium larwalnym pasożyt musi pobrad krew. Jest to niezbędne dla wzrostu, dalszego rozwoju i
linienia.
Larwa może pobierad krew już po kilku godzinach po wylęgu. Bez pokarmu mogą żyd przez 60 dni. Po
nassaniu się zmienia się jej zabarwienie ciała na czerwone. W trakcie jak krew ulega trawieniu, zabarwienie
larwy ciemnieje. Przed przejściem do stadium II konieczne jest ponowne pobranie krwi i tak dalej przed
każdym linieniem, aż do kooca rozwoju. Larwy, które nie znalazły żywiciela, mogą żyd do 150 dni, ale ich
rozwój ulega zahamowaniu.
Rozwój pluskwy trwa w temperaturze pokojowej od 7 do 10 tygodni. Dorosłe osobniki żyją w krajach
klimatu umiarkowanego do 2 lat, jeśli co tydzieo pobierają pokarm, a w krajach tropikalnych tylko kilka
miesięcy.
Pluskwa domowa występuje również w kurnikach i gołębnikach. Atakuje wtedy kury, indyki i gołębie. Obok
jej pomieszczenia z ptactwem może zasiedlad mniejsza od niej Cimex columbarius, która jest szczególnie
niebezpieczna dla gołębic wysiadujących jaja.
Szkodliwośd pluskwy domowej.
Pluskwy unikają światła, a za dnia siedzą w ukryciach. Na człowieka napadają w nocy, podczas jego snu.
Przebijają skórę w najdelikatniejszych miejscach i pobierają krew z naczyo włosowatych. Podczas jednego
posiłku pluskwa kłuje kilkakrotnie. Krew pije prze 1-15 minut (najczęściej 3-5 minut). Ilośd pobranej krwi
może przewyższad ciężar pasożyta. Samice pobierają częściej krew i w większych ilościach niż samce, gdyż
im jest potrzebna do produkcji znacznej liczby jaj.
Moment ukłucia nie jest bolesny, gdyż podczas ssania wpuszczana jest do ranki znieczulająca wydzielina
gruczołów ślinowych, która jednocześnie zapobiega krzepnięciu krwi. Po upływie kilku minut (do kilku
godzin) występuje uczucie swędzenia i pieczenia, a w miejscach ukłud pojawiają się białawe pęcherzyki.
Rozdrapywanie tych pęcherzyków może byd powodem innych chorób skóry. Na szczęście, pluskwa domowa
nie przenosi groźnych chorób zakaźnych.
U niektórych osób wywołują miejscowe, a czasem ogólne odczyny uczuleniowe.
Rozpoznawanie zapluskwionych pomieszczeo i ocena stopnia infestacji.
Obecnośd pluskw w pomieszczeniu zdradza charakterystyczny, nieprzyjemny zapach. Pochodzi on od
substancji wydzielanych przez pasożyty ze specjalnych gruczołów tułowiowych. W miejscach przebywania
pluskwy pozostawiają kał w postaci brunatnych plamek, które trudno jest usunąd. Ponadto, pościel może
byd zakrwawiona. Owady dorosłe, postacie młodociane i wylinki można znaleźd w kryjówkach,
zajmowanych w pobliżu miejsc spania człowieka, a więc pod boazerią lub tapetami, za lustrem, za
obrazami, w gniazdach elektrycznych, w złączach mebli, w narożnikach szaf, w szparach ścian, w szczelinach
łóżek lub tapaczanów, itp.